Varis Nedir?

Varis, toplardamarların kalıcı bir şekilde genişlemesi ya da uzaması durumuna verilen isimdir. Çoğunlukla alt bacakta görülen varisler yüzeysel toplardamarların yan dallarının belirgin ve kıvrıntılı hale gelmesidir. Varis, ilk aşamalarda sadece görüntü bozukluğu ile kendini gösterirken, ileri yaşlarda ağrılı bir duruma dönüşebilir.

Varisler, hastalarda başlıca iki tür yakınmaya yol açar. Birincisi; özellikle ayakta durmakla ve akşama doğru artan bacak ağrısı, bacaklarda ödem, ağırlık, dolgunluk hissi ve kramplar gibi hastanın yaşam kalitesini azaltan yakınmalardır. İkincisi; kılcal damar varisleri hastayı görsel olarak rahatsız eder.

Varisleri olan hastalarda özellikle ayakta durmak ve akşama doğru artan bacakta ağırlık ve dolgunluk hissi, bacak ağrıları, bacakta şişlik, kaşıntı ve gece krampları şeklinde yakınmalar olur. Varis yol açtığı yakınmalar, kozmetik ve psikolojik açılardan olumsuz etkileri olan bir rahatsızlıktır.

Varis Hangi Nedenlerle Oluşur?  

Varisler kadınlarda, erkeklere göre daha sık görülür. Varisler değişik faktörlere bağlı olarak gelişebilir. Bu faktörlerin başında genetik yatkınlık gelir. Ailesel olarak varis oluşumuna yatkın olan kişilerde varis görülme olasılığı daha fazladır. Diğer faktörler arasında; ileri yaş, hamilelik, doğum kontrol hapları kullanımı, obesite, derin toplardamar tıkanıklığı (derin ven trombozu) ve yapısal olarak toplardamar duvarı zayıflığı yer alır.

Varisler Neden Tedavi Edilmelidir?

Varisler öncelikle hastaların yakınmalarının giderilmesi amacıyla tedavi edilirler. Ayrıca, tedavi edilmeyen varisler giderek büyüyebilir, varis içinde pıhtı oluşması, ciltten kanama ya da eşlik eden toplardamar yetmezliği durumlarında uzun dönemde ayak bileğinde yara açılmasına yol açabilir.

Varis Tanısının Konulması

Varis yakınması olan hastalar öncelikle bir Kalp ve Damar Cerrahisi doktoru tarafından görülmeli ve muayene edilmelidir. Ardından hastaya bacak toplardamar ultrasonografi tetkiki yapılmalıdır. Bu tetkik sonucunda yapılacak tedavi yöntemine karar verilir. Varis, gözle ayırt edilir bir hastalıktır ancak ayrıntılı olarak teşhis edilebilmesi için bir Kalp ve Damar Cerrahisi uzman doktoruna başvurulması gerekmektedir.

Hamilelikte Görülen Varis

Hamilelik döneminde farklı nedenlerle toplardamar yetmezliği yakınmaları ve varisler artar. Bacaklarda şişlik, ödem, baldır kısmında dolgunluk hissi ve ağrı olur. Bacaklarda ince kılcal damar varisleri, ciltten kabarık varisler ya da genital bölgede varisler gelişebilir. Hamilelik döneminde varislerin artmasına katkıda bulunan faktörler;

• Anne vücudunda kan volümünün (miktarının) artması
• Kadınlık hormanları olan östrojen/progesteron dengesindeki değişiklikler
• Bebek anne karnında büyüdükçe karındaki ana toplardamara (vena cava inferiyor) bası yapması

Hamilelik döneminde anne muayene edilir ve bacak toplardamar ultrasonografi tetkiki yapılabilir. Ancak ultrasonografi sırasında toplardamarda geriye doğru kaçış (venöz reflü) olup olmadığını değerlendirmek için anne adayına ıkınma (vasalva) manevrası uygulanması hamilelik nedenli önerilmez. Bu yüzden çoğu zaman sağlıklı bir değerlendirme yapılamaz. Ayrıca, hamilelik döneminde ameliyat, lazer, radyofrekans, köpük skleroterapi gibi girişimsel varis tedavilerinin uygulanması uygun değildir.

Bu nedenlerle hamilelik döneminde anne adayına birtakım yaşam tarzı değişikliği önerileri yapılır. Varis çorabı kullanması önerilir. Anne adayında çok belirgin, yaygın ve çok kalın varisler varsa, ayrıca geçmişte toplardamarda pıhtı öyküsü varsa önlem olarak pıhtı önleyici tedavi düşünülebilir. Bu tedaviye karar verirken Kalp ve Damar Cerrahisi uzman doktorunun ilgili Kadın Doğum uzmanı doktorla görüş alışverişinde bulunması uygun olacaktır. Bunun yanında, sonuç olarak hamilelik dönemindeki varislerin çoğu geçicidir. Doğum sonrası hem boyutları hem de yol açtıkları yakınmalar azalır. Bu yüzden hamilelik döneminde varisleri olan anne adaylarının doğum sonrası tekrar değerlendirilmeleri uygun olacaktır.