Varis Tedavisinde Bitkisel Reçeteler

Varisler bacaklarda ağrı, ödem, dolgunluk ve yanma hissi gibi yakınmalara yol açarak yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Günümüzde varis tedavisinde ameliyatsız yöntemler ön plandadır.

Bunun yanında, ultrasonografi incelemesi sonrasında henüz girişimsel tedavi gerektirmeyen ama ağrı, yanma hissi ya da kaşıntı gibi yakınmaları olan hastalar bitkisel reçete arayışı içerisindedir. Bitkisel reçeteler, bütünsel tıp yaklaşımının bir parçası olarak varisli hastalara önerilmektedir. 

Bitkisel reçeteler ve yağlar, var olan varisleri ortadan kaldırmaz ya da yeni varis oluşumunu kesin olarak önlemez. Bunun yerine, varislerin neden olduğu yakınmaları azaltırlar. Bitkisel yağların çoğu masaj yaparak uygulanır, varislere bağlı ödemi azaltır, kan dolaşımını iyileştirerek ve yangısal reaksiyonları azaltarak hastayı rahatlatır. Bitkisel yağları kullanırken net bilimsel öneriler bulunmadığı için miktar konusunda dikkatli olunmalıdır. Bu yazıda, varislerin neden olduğu yakınmaları azaltmaya yardımcı olacak altı farklı bitkisel yağ ile ilgili bilgileri bulabilirsiniz.

Lavanta Yağı

Lavanta (lavandula angustifolia), eczacılıkta, parfüm ve kozmetik ürünlerinde koku maddesi olarak yaygın kullanılan şifalı bir bitkidir.  Ayrıca, kaygı, uykusuzluk, depresyon, baş ağrısı, sivilce, mantar enfeksiyonları, saç dökülmesi ve yaraların iyileştirilmesi gibi birçok tedavide yardımcı olarak kullanılmaktadır (1,2). Bir bilimsel çalışmada, lavanta yağının koroner kan akımı ve dolaşım üzerine faydalı etkileri olduğu bildirilmiştir (3). Lavata yağının antiinflamatuar, antioksidan, antibakteriyel, antifungal, yatıştırıcı ve antidepresif etkileri olduğu ileri sürülmektedir (4). Lavanta yağının ağrıyı azaltıcı ve yangısal reaksiyonları önleyici (antiinflamatuar) özelliği olduğu için (5) varislerin üzerine sürülmesi bacaklarda rahatlama hissi oluşturacaktır. Ayrıca banyo sırasında da kullanılabilir. Bunun yanında, lavanta diyabet hastalarına önerilmemektedir.

Biberiye

Biberiye (rosmarinus officinalis) tarih boyunca yaygın olarak kullanılmış lezzetli bir baharat ve şifalı bir bitkidir. Hoş kokulu bu bitkinin yapraklarından elde edilen yağın damar genişletici (vazodilatör) etkisi olduğu ve Raynauld fenomeni olan bir hastada yakınmaları azalttığı bildirilmiştir (6).  Biberiye yağının ağrı kesici, yangısal reaksiyonları azaltıcı ve antibakteriyel özellikleri vardır. Biberiye yağı çok yoğun olduğu için, varisli damarların üzerine kullanırken bir seferde sadece birkaç damla ve taşıyıcı yağ ile birlikte kullanılabilir. 2 damla biberiye ve nane yapı, 1 çay kaşığı Hindistan cevizi yağı ile karıştırılarak ağrıyan bölgeye sürülebilir. 

At Kestanesi Yağı

At kestanesi (aesculuc hippocastanum) içeriğinde bulunan aescin maddesi toplardamarlar üzerinde etkilidir. Aescin etken maddesi uzun yıllardır toplardamar yetmeziği ve varisleri olan hastaların tedavisinde tablet ve krem formlarında kullanılmaktadır (7,8). Krem ya da yağ şeklinde uygulandığında varislerin yol açtığı ağrı, ödem, kaşıntı ve yorgunluk hissi yakınmalarında belirgin oranda azalma sağlayabilir. 

Deniz Çamı Kabuğu Ekstresi Yağı

Deniz çamı ağacı (pinus maritima) kabuklarından piknogenol denilen bir özüt elde edilir. Piknogenol, proantisiyanidin denilen güçlü antioksidan özelliği olan flavonoid içerir. Nitrik oksid aracılığıyla kan dolaşımını destekler ve güçlü antioksidan etkiye sahip olduğundan yaşlanma karşıtı kremlerde sıklıkla kullanılmaktadır. Piknogenol ciltte yatıştırıcı ve kabarıklığı giderici etkileri vardır. Piknogenol etken maddesinin varisleri olan hastalarda yakınmaları azalttığı ve varis yarası iyileşmesine yardımcı olduğu bildirilmiştir (9,10). 

Üzüm Çekirdeği Yağı

Üzüm çekirdeği yağı, tatlı ve aromalı bir yağ olup ‘vitis vinifera’ üzümlerinin tohumlarından soğuk presleme yoluyla elde edilir. Kozmetik alanında güneş kremi, nemlendirici ya da kırışıklık karşıtı krem olarak yaygın kullanılmaktadır. Beta karoten, D, C, E vitaminleri ve proantosiyanidin denilen güçlü bir antioksidan bileşen içerir. Üzüm çekirdeği damar duvarı yapısını korunması ve toplardamarlarda varis şeklinde genişlemeleri önlenmesine yardımcı olur. 

Ölmez Otu Yağı

Ülkemizde ölmez otu, altın çiçek, güneş çiçeği ve mayasıl otu adlarıyla da bilinmektedir. Ölmez otu (helichrysum italicum) özellikle Akdeniz ülkelerinde geleneksel tıpta uzun yıllardır kullanılmaktadır. İçeriğinde bulunan flavanoidler ve terpenler bakteri ve virüslere karşı etkilidir, yangısal reaksiyonları azaltıcı etkisi vardır (11). Klinik aromaterapide cildi yenileyici ve tedavi edici özelliklerinden yararlanılır. Yara iyileştirici özelliği vardır. Varislere bağlı cilt yakınmalarını azaltmaya yardımcı olur. 

Bitkisel Yağların Kullanım Yolları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Seyreltilmiş bitkisel yağların cilde uygulanması şeklindeki uygulamalar genel olarak güvenli kabul edilir. Eğer seyreltmeden direkt olarak uygularsanız ciltte yangısal reaksiyon, irritasyon yaratabilirsiniz. Ayrıca, bitkisel yağların cildinizde alerjik reaksiyon oluşturma potansiyeli vardır. Bu yüzden, kullanım öncesi cildinize bir damla damlatarak olası alerjik reaksiyon açısından gözlemlemeniz önerilir. Gebeler ve emziren kadınların bitkisel yağları ancak doktor gözetiminde kullanması önerilir.

Bitkisel yağların kullanımlarına yönelik öneriler; 

• Sıcak ya da soğuk kompres: 1 litre su içerisine 5 damla bitkisel yağ ekleyin. Yumuşak bir bezi bu karışımla ıslatın. Bacaklarınızı yukarı kaldırır pozisyondayken varisli bölgeye bu ıslak bez ile 15 dakika boyunca kompres uygulayın. 
• Masaj: hiçbir zaman bitkisel bir yağ saf ve direkt olarak cilde uygulanarak masaj yapılmamalıdır. Bunun yerine bitkisel yağ, badem yağı, zeytinyağı ya da Hindistan cevizi yağı gibi taşıyıcı bir yağ ile karıştırılmalıdır. Bu solüsyon uygun şekilde karıştırıldıktan sonra varisli bölgeye uygulanmalıdır. 
• Küvet: bitkisel yağ bir taşıyıcı yağ ile karıştırılır. Ardından suyla doldurulmuş banyo küvetine eklenir. Bunun yanında, çok sıcak suyla doldurulmuş küvette uzun süre kalmanız varis yakınmalarınız açısından önerilmez. Bunun yerine ılık suyu tercih etmelisiniz.  

Hepinize sağlıklı ve mutlu günler dilerim. 

Kaynaklar:

1. Wu PA ve ark. Dermatitis 2011;22:344-7
2. Perry R ve ark. Phytomedicine 2012;19:825-35.
3. Shiina Y ve ark. Int J Cardiol 2008;129:193-7. 
4. Cavanagh HMA ve ark. Phytother Res 2002;16:301-8. 
5. Cardia GFE ve ark. Evid Based Complement Alternat Med 2018:2018:1413940.
6. Schoen-ANgerer T ve ark. Complement Ther Med 2018;40:191-4.
7. Frick RW. Angiology 2000;51:197-205.
8. Belcaro G ve ark. Int J Angiol 2017;26:170-178.
9. Cesarone MR ve ark. Clin Appl Thromb Hemost 2006;12:205-12.
10. Toledo RR ve ark. Ann Vasc Surg 2017;38:212-219. 
11. Viegas DA ve ark. J Ethnopharmacol 2014;151:54-65.