Doç. Dr. İlker Kiriş
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı
Kolajen özellikle son dönemlerde cilt sağlığına faydaları konusunda oldukça popülarite kazanmıştır. Cilt kırışıklıklarını önlemek ya da saçları güçlendirmek amacıyla satılan farklı formlarda kolajen takviyeleri giderek daha fazla kişi tarafından kullanılmaktadır.
Bunun yanında, kolajen toplar damar sağlığınız için de faydalı olabilir.
Kolajen, temelde farklı amino asitlerden oluşan ve tüm vücudumuz için vazgeçilmez bir yapısal proteindir. Temel görevi bağ dokusunu güçlendirerek vücut bütünlüğünü korumaktır. Cildin elastik olması ve su tutma kapasitesini belirleyen en önemli faktörlerdendir. Yaş ilerledikçe kolajen yapımı azaldığı için cilt elastikiyetini yitirir, ciltte sarkma, kırışıklıklar ve güneş lekeleri ortaya çıkar. Yaşlanma dışında sigara içmek ve güneş ışınlarının oluşturduğu hasar da kolajen kaybına neden olur.
Kolajen damar duvarlarını güçlendirdiği için, kolajen miktarının azalması da özellikle ince kılcal damar varislerinin gelişmesi açısından risk faktörü olabilir. Toplar damar duvarlarının zayıflaması ve daha az elastik hale gelmesi damar içinde kanın göllenmesi ve damarın genişlemesine yol açar. Genişleyen toplar damarlar da gözle görülür varislere dönüşür. Kollajen miktarı azaldıkça normalde çıplak gözle görülmeyen ince toplar damarlar daha görülür hale gelir.
Kronik toplar damar yetmezliği ve varisleri olan hastalar üzerinde gerçekleştirilmiş bir bilimsel çalışmada varisli damar duvarlarında tip 4 kolajen miktarında azalma olduğu saptanmıştır. Bir başka bilimsel çalışmada, varisli damarlarda tip 1 kolajen ve tip 3 kolajen yapımı arasında bir dengesizlik olduğu ve bunun da damar duvarında elastikiyette azalmanın nedeni olabileceği belirtilmiştir.
Kolajen toplar damar duvarlarını güçlendirdiği için, kolajen desteği ürünleri teorik olarak varis gelişimini engellenmesine yardımcı olabilir. Kolajen destek ürünleri tablet, kapsül, toz ya da sıvı formda olabilir.
Bunun yanında, dışarıdan kolajen desteği almadan önce beslenmenize dikkat ederek de damarlarınızı güçlendirebilirsiniz. Kolajen yapımını destekleyen başlıca gıdalar arasında turunçgiller, sarımsak, yumurta, çilek ve kabak çekirdeği yer alır. C vitamini kolajen yapımını arttırarak toplar damar duvarlarının sağlam ve esnek olmasına katkıda bulunur. Ayrıca, örümcek ağı benzeri kılcal damar varislerinin oluşmasını önler. Limon, portakal, çilek, brokoli, maydanoz, kivi ve kırmızı biber gibi besinlerde bol miktarda C vitamini bulunur. E vitamini de pıhtı oluşumunu önleyerek toplar damar sağlığınıza katkıda bulunur. Gıdalarla daha çok E vitamini alabilmek için Akdeniz Diyeti çerçevesinde beslenmeye özen göstermeli ve zeytin yağı, brokoli, ıspanak, domates, yer fıstığı ve bademi düzenli tüketmelisiniz. Kolajen yapımını artırmak ve güçlü toplar damarlar için bunlara ek olarak yeterli miktarda protein de almalısınız.
Sonuç olarak, kolajen toplar damar sağlığını destekleyerek varis gelişmesini engellemeye yardımcı olabilir. Bunun yanında, eğer toplar damar yetmezliği ve varisler gelişmişse bir doktor tarafından değerlendirilerek size uygun tedavi planının oluşturulması en doğru yaklaşım olacaktır.
Hepinize sağlıklı bacaklarınızla hareketli bir yaşam dilerim.